Przygotowanie pacjenta do badania – czy trzeba być na czczo?
Do wykonania badań serologicznych (oznaczanie przeciwciał klasy IgM i IgG metodą ELISA oraz Western-blot) pacjent nie musi być na czczo. Zaleca się jednak nie spożywanie obfitych posiłków do 4h przed pobraniem krwi na badania, gdyż surowicę pobraną na czczo bada się łatwiej, natomiast nie ma to wpływu na wynik badania. Poziom przeciwciał nie ulega zmianom w ciągu doby, więc na pobranie materiału można zgłosić się o dowolnej porze dnia.
Kiedy i jakie badanie w kierunku zakażenia Borelia burgdorferi należy wykonać?
Od momentu ugryzieniu przez kleszcza badania serologiczne (oznaczanie przeciwciał) należy wykonać najwcześniej po 4-6 tyg. Po tym czasie dopiero możliwe jest wykrycie przeciwciał metodami ELISA, czy Western-blot. Wiąże się to z występowaniem tzw. okienka serologicznego, czyli okresu od momentu zakażenia do momentu wytworzenia przez organizm wykrywalnego stosowanymi metodami diagnostycznymi poziomu przeciwciał. Należy przestrzegać tego okresu, aby uniknąć otrzymania wyników fałszywie ujemnych.
Wpływ leków na wynik badania – czy można wykonać badanie podczas przyjmowania antybiotyków / sterydów i innych suplementów?
Antybiotyki:
Wpływ na wynik badania jest uzależniony od rodzaju zażywanego antybiotyku, czasu jego przyjmowania oraz rodzaju wybranego badania. W przypadku badań serologicznych (oznaczanie przeciwciał) wykorzystywanych w diagnostyce boreliozy wpływ na wynik badania może mieć przyjmowanie antybiotyków z grup tetracyklin, penicylin, cefalosporyn III generacji, czy cefuroxim axetil. Antybiotykoterapia wdrożona w początkowym stadium choroby może prowadzić do osłabienia odpowiedzi immunologicznej pacjenta, jak również do tworzenia się tzw. kompleksów immunologicznych z antygenów uwalnianych z rozpadłych bakterii, co wiąże się z ryzykiem uzyskania wyników fałszywie ujemnych w testach serologicznych. Aby uniknąć błędów w wynikach podczas krótkotrwałej antybiotykoterapii – do 4 tygodni, najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie badania co najmniej 3 tygodnie po odstawieniu antybiotyku, bądź powtórzenie badania, celem potwierdzenia wyniku ujemnego, uzyskanego w trakcie stosowanej antybiotykoterapii. W przypadku długotrwałej, kilkutygodniowej antybiotykoterapii nie ma przeciwwskazań do wykonywania badań serologicznych w trakcie trwania leczenia.
Sterydy:
Wpływ na wynik badania jest uzależniony od sposobu dawkowania sterydów i konieczności ich stałego przyjmowania. W momencie przyjmowania przez pacjenta stale i regularnie sterydów w małych dawkach, często bez możliwości odstawienia sterydoterapii badanie serologiczne może zostać wykonane z zastrzeżeniem, że uzyskany wynik może być fałszywie ujemny. W tym przypadku tylko uzyskanie wyniku dodatniego potwierdza zakażenie, a wynik ujemny choroby nie wyklucza. Natomiast jeśli pacjent przyjmuje sterydy krótkotrwale, w dużych dawkach, z możliwością odstawienia sterydoterapii najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie badania serologicznego po ok. 2 miesiącach od odstawienia sterydów.
Inne suplementy, np. zioła:
Nie ma dostępnych badań dotyczących wpływu ziół i innych suplementów na wynik badania serologicznego, prawdopodobnie wpływ jest znikomy, w związku z czym nie istnieją przeciwwskazania do wykonywania badań w trakcie przewlekłego zażywania suplementów/ziół.
Wpływ objawów wskazujących na boreliozę na wynik badania – czy można wykonać badanie podczas aktywnej infekcji?
W momencie wystąpienia lub nasilenia u pacjenta objawów mogących wskazywać na masywne zakażenie krętkami B. burgdorferi nie zaleca się wykonywania badań serologicznych (oznaczanie przeciwciał). W tym okresie istnieje zwiększone prawdopodobieństwo uzyskania wyników fałszywie ujemnych, co związane jest z intensywniejszym powstawaniem kompleksów immunologicznych (połączenie antygenów bakteryjnych z krążącymi przeciwciałami wyprodukowanymi przez organizm). Przeciwciała tworzące kompleksy immunologiczne nie są wykrywane przez testy serologiczne tj. ELISA czy Western-blot. W tym przypadku należy zgłosić się na badanie po ok 3 tygodniach od ustąpienia objawów zakażenia, lub powtórzyć badanie celem potwierdzenia wyniku ujemnego, uzyskanego w momencie nasilonych objawów choroby. Wyniku dodatniego nie należy ponownie potwierdzać.